Katwijk aan Zee is een woonkern in de gemeente Katwijk en ligt in de provincie Zuid-Holland. Zoals de naam zegt, ligt Katwijk aan Zee direct aan de Noordzee en is daardoor een van de vele badplaatsen langs de kust van Nederland. Katwijk aan Zee is omgeven door brede duinstroken die allen beschermd natuurgebied zijn waar je mooie wandel- en fietstochten kunt maken.
Ga je wat verder van de kust af, kom je in de bekende bollenstreek waar in het voorjaar vele toeristen komen genieten van de bloeiende bollenvelden. De rivier de Rijn vormde in de Romeinse tijd de noordelijk grens van het Romeinse Rijk. Het door de Romeinen gebouwde castellum is later door de Noordzee vernietigd. Rond 1200 bestond het dorp uit enkele hutten, na 1300 groeide de plaats door opkomst van de visserij en binnenvaart en in 1388 had Katwijk aan Zee al een vismarkt. In 1461 wordt het zeedorp een zelfstandige parochie en wordt de Andreaskerk gebouwd, ook wel Oude kerk genoemd. In 1572 wordt vanaf Katwijk aan de Rijn in rechte lijn een kanaal gegraven richting zee wat door slecht onderhoud in de Tachtigjarige Oorlog verzandde. Het resterende kanaal eindigde bij het zwaaigat en werd het Mallegat genoemd, in 1879 werd de vaarweg tot aan de zee voltooid.
Overnachten in Katwijk aan Zee
Niets is zo vervelend om na een heerlijke dag op het strand nog helemaal terug naar huis te moeten rijden. In Katwijk aan Zee zijn er genoeg hotels en b&b’s te vinden, waar je heerlijk de nacht kunt doorbrengen en zo van de zonsopgang en zonsondergang kunt genieten. Een van de bekendere klassieke hotels in Katwijk aan Zee is Hotel Noordzee. Vooral de ligging direct aan zee maakt het populair. Liever wat kleinschaliger, dan zijn Herberg Welgelegen of Steeds aan Zee een ideaal alternatief. Wil je Katwijk aan Zee met het hele gezin bezoeken dan is Molecaten Park Noorduinen de leukste plaats om een weekendje weg te boeken.
In de middeleeuwen gingen de Katwijkers al de zee op om te vissen, ze deden dat vanaf het strand met platbodemschepen door het gebrek aan een haven. Deze schepen – een visserspink genaamd – werd later verder ontwikkeld tot een bomschuit. De Katwijkse vloot bereikte in 1916 een hoogtepunt met 130 zeilschepen, in die tijd de grootste vloot van Nederland. Tegenwoordig ligt Katwijks vissersvloot in de haven van IJmuiden door gebrek aan een eigen zeehaven. Met de visserijschool en de vele visspeciaalzaken is de visserij in Katwijk nog springlevend.
Katwijk aan Zee en Katwijk aan de Rijn groeiden steeds meer naar elkaar. Het kerkelijke leven, het voetbal en de familiebedrijven in Katwijk aan Zee zorgden voor hechte sociale contacten binnen de gemeenschap waardoor men in deze besloten gemeenschap bleef wonen wat een eigen karakter binnen de gemeenschap en sterke verbondenheid gaf en nog geeft.
In de 20e eeuw wordt Katwijk aan Zee een bekende badplaats. Tijdens de Tweede Wereldoorlog worden de monumentale huizen langs de boulevard afgebroken door de Duitsers voor de Atlantic Wall. Na de oorlog werd de boulevard hersteld. De stijgende zeespiegel vormde een gevaar voor overstromen van het dorp en moest er worden ingegrepen. Het strand werd verbreed waardoor er langs de boulevard een duinenrij is ontstaan. Onder deze duinen is langs de gehele boulevard een parkeergarage aangelegd. Katwijk heeft met dit project een grote prijs voor innovatie en duurzaamheid in de wacht gesleept. Langs de boulevard in de duinen staan vele kunstwerken die betrekking hebben op Katwijk aan Zee en het verleden. De vuurtoren van Katwijk, Vuurbaak genaamd – is na de Brandaris op Terschelling – de oudste vuurtoren van Nederland. De vuurtoren van Katwijk is niet meer in gebruik.
Al vanaf de 17e eeuw bezoeken kunstenaars Katwijk aan Zee vanwege het licht, het strand en de zee. In de tweede helft van de negentiende eeuw ontstaat een kunstenaarskolonie met kunstenaars uit binnen- en buitenland, de meeste zijn volgers van de Haagse School. Katwijks klederdracht, vissersschuiten en de visafslag zijn gewilde onderwerpen. Nog altijd bezoeken veel kunstenaars Katwijk aan Zee, in het Katwijks museum en DUNatelier is het resultaat hiervan te zien.
In 2019 en 2020 werd Katwijk uitgeroepen tot het schoonste strand van Zuid-Holland. In juli 2022 werd de Limes Bubbel Barrier in gebruik genomen. Dit bellenscherm ligt 200 kilometer oostwaarts van het Koning Willem-Alexandergemaal. Een gordijn van luchtbellen wordt via een buis omhoog geblazen, waardoor plastic naar de zijkant van de oude Rijn afdrijft en in een opvangbak terecht komt. Zo wordt voorkomen dat zwerfafval de Noordzee instroomt.
Katwijk heeft een jachthaven, het niet mogelijk om via de jachthaven de Noordzee op te varen omdat het Koning Willem-Alexandergemaal, op de kop van de Oude Rijn, de weg naar zee blokkeert.
In de duinen van Katwijk staat een van de weinige Soefitempels ter wereld, het is een internationaal centrum waar universele erediensten, broederschapsdagen, bijeenkomsten en concerten worden gehouden. Soefisme is een uit de Islam afkomstige geneeswijze waarbij de nadruk wordt gelegd op mystiek waarbij door gebedsmeditaties een zieke tot genezing kan komen.
